Rouw & Verlies

Ik voel het nog steeds

Het gemis doet nog steeds pijn. Je omgeving is allang weer bezig met het ritme van de dag, maar na zes maanden is je gemis van een dierbare of land nog dagelijks voelbaar. Je hebt nog steeds een sterk verlangen naar de overledene en andere dingen. Of je bent nog steeds trouw aan de zaak. Je voelt je leeg en betekenisloos. Dat gaat gepaard met problemen in je dagelijks functioneren.

Ik kan er niet over praten

Het is je overkomen. Je kunt het eigenlijk niet aan. Maar er over praten durf je niet. Je lijdt aan onzichtbaar verlies. Dat kan komen doordat je omgeving bijvoorbeeld niet makkelijk praat over homoseksualiteit, buitenechtelijke relaties of een ex. Ook hebben anderen soms niet door wat de impact van een miskraam, vroeggeboorte, onvervulde kinderwens, huisdier, gedetineerde of een persoon in coma is. Of je voelt schaamte en schuld bij bijvoorbeeld een zelfdoding in je nabijheid of een overlijden door drugsgebruik.

Het kan ook zijn dat je omgeving anders tegen jouw verlies aankijkt. Je voelt je niet begrepen bij het verlies van de moederrol na het verlies van je kind. Je voelt je niet begrepen na verlies van je status van je baan. Of je voelt je niet begrepen bij het verlies van je maatje en je vertrouwenspersoon na het verlies van je partner.

Ik ben er zo moe van

Je kunt jaren later een verlies als nog ervaren. We noemen dat een verlaat verdriet bij volwassenen. Het kan zijn dat je in je kinderjaren een ingrijpende verlies en/of verandering hebt meegemaakt. En door een trigger in je huidige leven tot uiting komt. Denk daarbij aan een huwelijk, geboorte kinderen, bereiken van de leeftijd waarop een ouder is gestorven en burn-out. Op jonge leeftijd (0 tot 12 jaar) kies je onbewust voor een strategie om met het verlies om te gaan. In welke mate dat functioneel is, hangt af van je omgeving en leeftijd. Bijvoorbeeld op de leeftijd van 9 tot 12 jaar weet je dat de dood onomkeerbaar is, maar je wilt niet kinderachtig zijn, en daarom vraag je geen aandacht voor je verlies. Dan pantseren kan je een keer opbreken.

Signalen van rouw en verlies

• je voelt je eenzaam, onzeker, schuldig, boos, verdrietig, wanhopig, moe, lusteloos
• je trekt je terug of gaat niet naar sociale verplichtingen
• je voelt angst om weer iemand te verliezen of wijst troost en steun af
• je gaat lichamelijk contact vermijden of laat niemand dichtbij komen
• je wilt alles bij het oude laten of gaat voortdurend controleren
• je zoekt afleiding in je werk of huishouden of gaat meer of minder eten of drinken
• je bouwt een muur om je heen of je gaat op slot
• je ziet het niet meer zitten of hebt weinig energie

Wat te doen

Een rouwproces is een hele opgave. Het gaat gepaard met veel verschillende emoties. Je kunt je verdrietig voelen, boos voelen en op andere momenten weer opgelucht voelen. Het is een ware achtbaan van gevoelens die voorbij komt. Ik ga je daarbij helpen. Samen gaan we in gesprek over wat de gevolgen van je verlies zijn, wat zijn de effecten. Stap voor stap kijken we hoe we je verlies liefdevol kunnen loslaten, zodat je met je verlies toch door kunt leven. Bel voor een afspraak

Artikel over rouw in de Volkskrant door Riet Fiddelaers-Jaspers, 28 juli 2014

‘Rouw is liefde die zijn adres is kwijtgeraakt’

Afval verwerk je, rouw niet. Rouw gaat niet over, het wordt een deel van je levensverhaal. We kunnen troost bieden, maar het verdriet niet wegnemen, schrijft Riet Fiddelaers-Jaspers, rouwdeskundige bij Expertisecentrum Omgaan met Verlies.

Sinds de ramp met MH17 is deze vraag vele malen gesteld: hoe lang gaat het duren voordat de nabestaanden over hun rouw heen zijn? Of als variant: hoe lang duurt het om rouw bij zo’n verlies te verwerken?

Het is menselijk en dus te begrijpen dat we willen weten waar we aan toe zijn. We zijn de controle kwijt en voelen ons machteloos. Om enig houvast te krijgen, stellen we vragen die ons misschien een beetje controle teruggeven. Alleen: zo werkt het niet.

Rouwen heeft te maken met gehecht zijn aan iemand, van iemand houden. Die liefde gaat niet over door de dood. Over liefde kom je niet heen, dus over rouw ook niet. Jean Jacques Suurmond schreef: Rouw is liefde die zijn adres is kwijtgeraakt. Het zoeken, het dwalen, met je ziel onder de arm, herkennen vele rouwenden. Je weet niet waar je het zoeken moet.

Verwerken is ook een woord dat de lading niet dekt. Afval verwerk je, rouw niet. Het enige dat je in de loop van de tijd kunt doen met je verlies is verweven in je leven. Het wordt een deel van je levensverhaal, een hoofdstuk dat je er niet bij had willen hebben en er toch onlosmakelijk bij is gaan horen. Rouw blijft dus bij je, als deel van jouw persoonlijke levensgeschiedenis en gaat niet over. Dat betekent overigens niet dat alle nabestaanden hun leven lang ongelukkig blijven. Lees verder op rouw-is-liefde-die-haar-adres-is-kwijtgeraakt

Zoek een boek over rouw en verlies op:  Website In-de-wolken.nl